| భగవద్గీత 7-16
“ చతుర్విధా భజన్తే మాం జనాః సుకృతినోஉర్జున |ఆర్తో జిజ్ఞాసురర్థార్థీజ్ఞానీచభరతర్షభ|| ”
|
పదచ్ఛేదం
చతుర్విధాః – భజంతే – మాం – జనాః – సుకృతినః – అర్జున – ఆర్తః – జిజ్ఞాసుః – అర్థార్థీ – జ్ఞానీ – చ – భరతర్షభ
ప్రతిపదార్థం
భరతర్షభ = భరత శ్రేష్ఠా ; సుకృతినః = శుభకర్మలు చేసేవారు ; అర్థార్థీ = సంపదలను కోరేవాడు ; ఆర్తః = ఆపదలో ఉన్నవాడు ; జిజ్ఞాసుః = ఐహిక విషయాలపై ఆసక్తిని వీడి, సర్వాత్మ జ్ఞానాన్ని పొందగోరే ; చ = మరి ; జ్ఞానీ = పరమాత్మ ప్రాప్తి పొందిన జ్ఞాని ; చతుర్విధాః = నాలుగు విధాలైన ; జనాః = జనులు ; మాం = “ నన్ను ” “ ఆత్మను ” ; భజంతే = సేవిస్తున్నారు
తాత్పర్యం
“ భరత శ్రేష్ఠా ! ఆపదల్లో పడినవాడు, జిజ్ఞాసువు, సంపదలను కోరేవాడు, జ్ఞాని … ఈ నాలుగు విధాల మనుష్యులే ‘ నన్ను ’ ‘ ఆత్మ ’ ను సేవిస్తున్నారు. ”
వివరణ
కష్టాలలో ఉండి, ఆ కష్టాలను గట్టెక్కించమని ప్రార్ధించేవారు “ ఆర్తులు ”.
శారీరక రోగాలు, మానసిక వేదనలు, ఆపదలు, శత్రుభయం …
ఏదైనా కావచ్చు … అన్నీ కష్టాలే.
“ అర్థార్థి ” అంటే సంపదను కోరుకునేవాడు …
సంపద అంటే డబ్బే కానక్కరలేదు …
కీర్తి ప్రతిష్ఠలూ, ఇహపర సుఖాలు కూడా కావచ్చు.
ఏమీ లేక కావాలని కోరుకోవచ్చు …
లేక ఉన్నది చాలక ఇంకా కావాలని కోరుకోవచ్చు.
సత్యమేమిటో తెలుసుకోవాలని తపన పడేవాళ్ళు “ జిజ్ఞాసువులు ”.
వీళ్ళు స్వవిషయాల మీద ఆసక్తిని విడిచి,
రోగాలు, బాధలు వంటి వాటిని లక్ష్యపెట్టక పరమాత్మ తత్వం తెలుసుకోవాలని తపిస్తారు.
ఇకపోతే “ జ్ఞానులు ” … వీళ్ళు “ జ్ఞానం కలిగినవాళ్ళు ”.
ధ్యానం చేసి సర్వాత్మ ఒక్కటే సత్యమన్న జ్ఞానం పొందినవాళ్ళు.
వీళ్ళకు అసహజమైన అత్యాశలు ఏమీ ఉండవు.
ఒకానొక జ్ఞాని …
సత్యం తెలిసినవాడు … సర్వం తెలిసినవాడు.
ధ్యానయోగిగానే ఉన్నాడు … ఉంటాడు.
జిజ్ఞాసువు తత్వం తెలుసుకోవాలని తపిస్తున్నవాడు కాబట్టి …
ధ్యానసాధన చేస్తే జ్ఞానిగా మారగలడు.
ఆర్తులు, అర్ధార్తులూ ప్రాపంచిక విషయ వ్యామోహాల్లో ఉన్నవారు.
ధ్యానం చెయ్యాలనిగానీ, జ్ఞానం పొందాలని గానీ ఇంకా కోరిక కలిగినవారు కారు.
కానీ వారి రకరకాల కోరికలు తీరాలన్నా … అనేకానేక కష్టాలు పోవాలన్నా …
ధ్యానసాధన మరి చెయ్యవలసిందే … జ్ఞానసముపార్జన చేయవలసిందే.