పదచ్ఛేదం

క్లైబ్యం – మా – స్మ – గమః – పార్థ – న – ఏతత్ – త్వయి – ఉపపద్యతే – క్షుద్రం – హృదయదౌర్బల్యం – త్యక్త్వా – ఉత్తిష్ఠ – పరంతప 

ప్రతిపదార్థం

పార్థ = ఓ అర్జునా ! ; క్లైబ్యం = నపుంసకత్వాన్ని (పిరికితనాన్ని) ; మా, స్మ, గమః = పొందవద్దు ; త్వయి = నీకు ; ఏతత్ = ఇది ; న ఉపపద్యతే = తగదు; పరంతప = శత్రువులను తపింపచేసేవాడా ! ; క్షుద్రం=తుచ్ఛమైన ; హృదయ దౌర్బల్యం = హృదయ దౌర్బల్యాన్ని ; త్యక్త్వా = త్యజించి ; ఉత్తిష్ఠ = లే

తాత్పర్యం

“ ఓ పార్థా ! పిరికితనాన్ని తెచ్చుకోవద్దు ; అది నీకు ఎంత మాత్రమూ తగదు ; తుచ్ఛమైన హృదయదౌర్బల్యాన్ని విడిచిపెట్టి యుద్ధానికి సంసిద్ధుడవు కా ! ”

వివరణ

హృదయ దౌర్బల్యం, అధైర్యం, పిరికితనం అనేవి … 

మనస్సులోకి ప్రవేశించగానే బుద్ధి పనిచెయ్యడం మానేస్తుంది …

విచక్షణా జ్ఞానం నశిస్తుంది.

కనుకనే తనకు సాటి ఎవరూ లేని మేటి వీరుడు … మరి

శత్రువులను తపింప చేసినవాడు అయిన అర్జునుడు కూడా …

తనలోని అంతఃశత్రువులైన హృదయ దౌర్బల్యానికీ, పిరికితనానికీ లోనై, 

“ యుద్ధం చెయ్యకూడదు ” అన్న తగని నిర్ణయానికి వచ్చాడు.

ఒకానొక బుద్ధిశాలి ఎప్పుడూ వర్తమాన పరిస్థితుల వైపు కాక,

అంతిమలక్ష్యం వైపు దృష్టి పెట్టాలి.

విజ్ఞతయే ధర్మయుద్ధానికి మూలం ;

ధర్మయుద్ధమే అంతిమ విజయానికి మార్గం.

జీవన సమరంలో వెనుకడుగు వేసే ప్రతి సందర్భంలోనూ …

మన అడుగులు ముందుకు వేస్తూంటే…

గమ్యం చేరువ అవుతూ ఉంటుంది…

చివరికి లక్ష్యాన్ని చేరుతాం !

అదేవిధంగా …

ధ్యానయోగసాధనలో కలిగే విఘ్నాలను కూడా

ప్రతి ధ్యానయోగ సాధకుడు ధైర్యంగా ఎదుర్కొని నిలవాలి.

నిరాశా, నిస్పృహలకు లోను కారాదు.

అంతఃశత్రువులైన అరిషడ్వర్గాలతో అంతర్యుద్ధం చెయ్యాలి.

తమ అంతిమలక్ష్యమైన ఆత్మానుభూతినీ, జన్మరాహిత్యాన్నీ సాధించాలి.