| భగవద్గీత 10-20
“ అహమాత్మా గుడాకేశ సర్వభూతాశయస్థితః | అహమాదిశ్చ మధ్యం చ భూతానామంత ఏవ చ || ” |
పదచ్ఛేదం
అహం – ఆత్మా – గుడాకేశ – సర్వభూతాశయస్థితః – అహం – ఆదిః – చ – మధ్యం – చ – భూతానం – అంతః – ఏవ – చ
ప్రతిపదార్థం
గుడాకేశ = నిద్రను జయించినవాడా ; సర్వభూతాశయ స్థితః = సమస్త ప్రాణులలో ఉన్న ; ఆత్మా = ఆత్మను ; అహం = నేను ; చ = మరి ; భూతానాం = సకల ప్రాణులకు ; ఆదిః = మొదలు ; మధ్యం = మధ్య ; చ = ఇంకా ; అంతః చ = మరి అంతమునూ (ప్రాణుల సృష్టిస్థితిలయల కారణం) ; అహం ఏవ(అస్మి) = నేనే
తాత్పర్యం
“ అర్జునా ! సమస్త ప్రాణులలో వుండే ఆత్మను నేనే ! సకల ప్రాణుల సృష్టి స్థితి లయలు మూడూ కూడా నేనే ! ”
వివరణ
నిద్రను జయించినవాడు అర్జునుడు.
ఇంద్రియాలను జయించినవారు అతి కొద్దిమంది ఉంటారు.
అటువంటి వారు “ పాండవులు ”.
ఇంద్రియాలకు లోబడినవారు కోకొల్లలు.
అటువంటి వారు “ కౌరవులు ”.
ఇంద్రియాలు జయించినవారికే ఆత్మతత్త్వం అర్థమవుతుంది గానీ …
ఇంద్రియాలకు లోబడినవారికీ,
ఇంద్రియాలలో మునిగి కొట్టుకుపోయే వారికీ …
ఆత్మతత్త్వంఎంతమాత్రంమింగుడుపడదు
ఓ “ కృష్ణుడు ”, “ ఓ వేదవ్యాసుడు ” .. పాండువులవంటి వారికే అవసరం ;
నేర్చుకునే తత్త్వంలేని వారు కౌరవులు …
వాళ్ళకు ప్రాపంచిక రాజ్యాలే కావాలి …
వాళ్ళకు ఆత్మ యొక్క సిద్ధత్వంతో పనిలేదు.
ఎవరైతే సత్యాన్ని కోరుకుంటారో వారికి సత్యం తప్పనిసరిగా ప్రబోధించబడుతుంది.
అందుకే శ్రీకృష్ణుడు అర్జునుడికి యుద్ధరంగంలో కూడా భగవద్గీతను బోధించగలిగాడు.
ఒకానొక దేశంలో, ఒకానొక కాలంలో ఒకానొక పరిస్థితిలో మాత్రమే ఉన్నది “ దేహం ”.
కానీ సర్వ దేశాలలో, సర్వ కాలాలలో సర్వ పరిస్థితులలో …
సర్వత్రా వ్యాపించి ఉన్నది “ ఆత్మ ”
“ ఆత్మ ” అన్నది భౌతిక సృష్టి యొక్క ఆదిలోనూ వుండేది …
భౌతిక సృష్టి యొక్క మధ్యలోనూ వుండేది ..
మరి భౌతిక సృష్టి యొక్క అంతంలోనూ ఉండేది.
భౌతికమైన సృష్టి అంతం కావచ్చు … “ ఆత్మపదార్ధం ” మట్టుకు అంతం కాదు
“ ఆత్మ ” ఒకానొక భౌతికమైన సృష్టిలోంచి
మరొక భౌతికమైన సృష్టిలోకి వెళ్ళి ఉంటూ వుంటుంది ..
ఇలా తెలుసుకోవడమే తనను తాను తెలుసుకోవడం.